Viêm khớp thiếu niên là bệnh gì? Chẩn đoán và cách điều trị hiệu quả

Dương Yến 11:00 Sáng , 30/05/2023

4.9/5 - (9 bình chọn)

Viêm khớp thiếu niên thường mang đến cảm giác sưng viêm, nóng và đau nhức cho người mắc bệnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng như tổn thương sụn khớp, viêm hốc mắt, mù lòa và ảnh hưởng đến gan, thận…

Tìm hiểu bệnh viêm khớp thiếu niên là gì? Phân loại

Viêm khớp thiếu niên còn được biết đến với tên gọi viêm khớp thiếu niên tự phát. Đây là một dạng viêm khớp mạn tính thường gặp ở trẻ dưới 16 tuổi.

Viêm khớp thiếu niên thường gặp ở trẻ nhỏ

Dấu hiệu bệnh thường kéo dài từ 5-6 tuần kể từ khi mắc. Trong thời gian này, nếu áp dụng một số biện pháp khắc phục kịp thời, bệnh sẽ được điều trị dứt điểm tận gốc. Tuy nhiên nếu không được phát hiện, các dấu hiệu tiến triển nặng, có thể cả đời trẻ sẽ phải đối mặt với các triệu chứng viêm khớp thiếu niên.

Theo các chuyên gia đến từ Hội Thấp khớp học Quốc tế, viêm khớp dạng này gồm 6 thể bệnh. Tùy từng thể bệnh mà các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng cũng có những sự khác biệt nhất định.

Viêm khớp thiếu niên thể hệ thống

Thể viêm khớp này còn được gọi với tên bệnh still, chiếm tỉ lệ từ 5 đến 15 % nhóm bệnh viêm khớp ở thiếu niên. Thông thường, trẻ nhỏ từ 1 đến 2 tuổi là đối tượng dễ mắc bệnh hơn cả. Thể hệ thống đi kèm một số triệu chứng lâm sàng như sau:

Trẻ sốt cao trên 39 độ C, kéo dài ít nhất trong thời gian 2 tuần.
Viêm khớp xảy ra thành từng đợt, viêm nhiều khớp. Bên cạnh đó người bệnh còn có thể mắc viêm màng tim, viêm màng phổi,…
Xuất hiện những nốt mẩn, ban đỏ, sần rát nhưng sớm biến mất.

Viêm khớp thể ít khớp

Thể bệnh này thường khởi phát ở trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 5 tuổi với tỉ lệ bé gái mắc cao gấp 5 lần so với bé trai. Hiện nay, viêm khớp thiếu niên thể ít khớp được chia thành hai dạng chính gồm:

Viêm khớp thể giới hạn: Có ít hơn 4 khớp bị viêm trong suốt 6 tháng đầu mắc bệnh.
Viêm khớp thể mở rộng: Có 5 khớp bị viêm trong 6 tháng đầu mắc bệnh.
Bệnh thường đi kèm một số triệu chứng lâm sàng như sau:
Tổn thương thường xuất hiện ở các khớp nhỏ thuộc các chi như khớp bàn tay, khớp bàn chân… với đặc trưng là các khớp viêm không đối xứng.
Trong một số trường hợp, người bệnh có thể bị tổn thương mắt. Trong đó chủ yếu là viêm mống mắt thể mi hoặc viêm động mạch võng mạc dạng mạn tính.

Viêm khớp thể đa khớp

Ở thể bệnh này, người mắc viêm khớp thiếu niên tường có hơn 5 khớp bị viêm trong 6 tháng đầu của bệnh. Thông qua xét nghiệm RF, thể bệnh sẽ được chia thành 2 nhóm như sau:

Viêm đa khớp RF dương tính: Bệnh thường xuất hiện ở trẻ trên 10 tuổi với kết quả xét nghiệm RF cho kết quả dương tính. Khi mắc bệnh, thông thường tổn thương xuất hiện các khớp lớn, nhỏ và có tính đối xứng.
Viêm đa khớp RF âm tính: Bệnh thường xuất hiện ở trẻ dưới 5 tuổi với kết quả xét nghiệm kháng thể kháng nhân là âm tính. Ở nhóm này, các tổn thương ở khớp háng thường xuất hiện muộn, ít gặp tổn thương ở các khớp nhỏ như khớp ngón tay.

Viêm khớp thể đa khớp thường gặp ở trẻ nhỏ

Viêm khớp thiếu niên thể vẩy nến

Đây là thể bệnh thường gặp ở trẻ dưới 16 tuổi, với dấu hiệu nhận biết là có kèm vảy nến, tương tự như các triệu chứng bệnh viêm khớp vảy nến. Thông thường, bé gái sẽ xuất hiện bệnh sớm lúc 2 đến 3 tuổi. Trong khi đó, bé trai thường phát bệnh muộn hơn khoảng 10 năm.

Thể viêm khớp vẩy nến có các triệu chứng lâm sàng cơ bản sau:

Viêm khớp các chi như khớp ngón tay, khớp ngón chân, khớp gối. Kèm theo đó là vẩy nến xuất hiện cùng lúc hoặc sau khi bị viêm khớp.
Thực hiện kết quả xét nghiệm RF âm tính.

Viêm khớp thể điểm bám gân

Thể viêm khớp này thường gặp ở trẻ trên 6 tuổi, trong đó tỉ lệ nam giới mắc cao hơn so với nữ giới. Khi mắc bệnh, một số triệu chứng lâm sàng thường gặp gồm có:

Viêm khớp tại chi dưới gồm khớp háng, khớp gối, khớp cổ chân và các điểm bám tận.
Với trẻ lớn hơn, đôi khi xuất hiện hiện tượng viêm cột sống dính khớp.

Viêm khớp thể không phân loại

Đây là dạng viêm khớp kéo dài, không đủ tiêu chuẩn hoặc có quá nhiều khác biệt để phân loại thành các thể bệnh nói trên. Ở thể bệnh này, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ để được điều trị hiệu quả.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
Đau khớp ngón tay: Nguyên nhân, biến chứng và cách điều trị

Nguyên nhân gây bệnh viêm khớp thiếu niên

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh viêm khớp thiếu niên không phải do một căn nguyên đơn lẻ gây nên. Thông thường, một số yếu tố sau có thể tác động và làm tăng nguy cơ gây bệnh:

Các vi khuẩn: Các loại vi khuẩn như Chlamydia, Mycoplasma, Streptococcus… có khả năng làm rối loạn hệ thống miễn dịch. Chúng không chỉ dẫn đến viêm khớp thiếu niên mà còn có thể là tác nhân của nhiều bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn nguy hiểm khác.
Các yếu tố từ môi trường: Khói, bụi và các tác nhân gây ô nhiễm môi trường cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.

Một số dấu hiệu nhận biết bệnh

Để nhận biết bệnh cần theo dõi một số triệu chứng tại khớp cũng như triệu chứng ngoài khớp cụ thể như sau:

Các triệu chứng tại khớp

Một số triệu chứng tại khớp thường gặp gồm:

Xuất hiện viêm đa khớp ở các vị trí thường xuyên cử động nhiều như khớp cổ tay, khớp gối hay khớp cổ chân.
Người bệnh có thể bị viêm đa khớp ở cột sống, khớp háng, khớp thái dương hàm… với cơn đau thoáng qua hoặc dữ dội.

Các triệu chứng ngoài khớp

Ngoài triệu chứng tại khớp, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng ngoài khớp như:

Sốt cao, cảm thấy đau cơ, ớn lạnh, mệt mỏi.
Đôi khi xuất hiện các nốt phát ban hồng, tràn dịch phổi hay tràn các dịch màng ngoài tim …
Xét nghiệm men gan tăng cao, có cảm giác gan, lách phình to khi sờ vào.
Một số bệnh nhân mất cảm giác, co giật, viêm màng não…

Nếu thấy trẻ xuất hiện các dấu hiệu nói trên, phụ huynh cần cần đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra càng sớm càng tốt.

Tình trạng viêm khớp thiếu niên có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề cho trẻ nhỏ:

Ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của trẻ: Do bệnh gây ức chế và ngăn cản sự phát triển của xương, tạo cảm giác đau khi cử động nên thường ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của trẻ.
Ảnh hưởng xấu tới mắt: Một số thể bệnh khiến trẻ bị viêm màng bồ đào, viêm mống mắt. Về lâu dài, bệnh sẽ biến chứng dẫn đến đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp hoặc mù lòa.
Ảnh hưởng tới tâm lý trẻ: Trẻ mệt mỏi, đau nhức, ngủ không yên, gầy yếu, suy giảm miễn dịch.

Phương pháp chẩn đoán chính xác

Viêm khớp thiếu niên bệnh học có nhiều triệu chứng với các bệnh lý khác như viêm đa cơ, nhiễm trùng toàn thân, lupus ban đỏ hệ thống… Do đó, việc chẩn đoán bệnh cần hết sức thận trọng, đảm bảo nhận diện đúng bệnh để có thể đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Hiện nay, một số phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng gồm có:

Chẩn đoán xác định

Trước tiên, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân cung cấp thông tin tiền sử bệnh cũng như thực hiện thăm khám lâm sàng để xác định bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như:

Xét nghiệm máu: Quá trình thực hiện sẽ giúp xác định số lượng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, tốc độ máu lắng, CRP.
Xét nghiệm các yếu tố RF, ANA, IgG: Điều này giúp xác định tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể.

Chẩn đoán phân biệt

Giải pháp này giúp phân biệt viêm khớp thiếu niên với một số loại bệnh lý như:

Các bệnh lý về khớp: Gồm bệnh tự viêm, bệnh thấp khớp cấp, Lupus ban đỏ hệ thống, bệnh viêm đa cơ, bệnh viêm mạch…
Các bệnh nhiễm trùng: Gồm bệnh lý viêm khớp nhiễm khuẩn do Haemophilus influenzae type B, viêm khớp do lậu cầu khuẩn.
Viêm khớp do virus: Gồm các loại virus rubella, virus viêm gan B, virus Shigella, Salmonella…
Bệnh ác tính: Gồm các bệnh bạch cầu cấp, u lympho,…
Bệnh lý không viêm sau chấn thương: Bệnh Hemophilia hay Osteochondrosis,…

Cách chữa bệnh viêm khớp thiếu niên hiệu quả

Có nhiều cách chữa bệnh viêm khớp thiếu niên mà người bệnh có thể áp dụng gồm mẹo dân gian, sử dụng thuốc Tây Y và Đông y.

Điều trị bệnh bằng mẹo dân gian

Đây là giải pháp được phổ biến do có cách thực hiện đơn giản, dễ thực hiện lại an toàn, lành tính. Tuy nhiên, chúng chỉ giúp thuyên giảm triệu chứng, chứ không điều trị dứt điểm nên cần được áp dụng với các phương pháp khác.

1. Sử dụng cây ngải cứu

Ngải cứu vốn xuất hiện trong nhiều bài thuốc điều trị các bệnh về khớp nhờ chứa nhiều hoạt chất chống viêm như tinh dầu, flavonoid.

Chuẩn bị: 200g lá ngải cứu, 50g mật ong nguyên chất.
Thực hiện: Rửa sạch lá ngải cứu, để ráo nước rồi giã nát và vắt lấy nước cốt. Trộn mật ong cùng nước lá ngải cứu, chia thành 2 lần uống/ngày.

2. Sử dụng lá cây đinh lăng

Trong lá cây đinh lăng có nhiều hoạt chất như saponin, lysin, vitamin B1… Từ đây, lá cây mang đến khả năng tăng cường sự dẻo dai của xương khớp, điều trị viêm khớp hiệu quả.

Chuẩn bị: 1 nắm là cây đinh lăng phơi khô, nước sạch.
Thực hiện: Cho lá cây đinh lăng vào nồi, thêm nước sạch và đun sôi khoảng 20 phút. Người bệnh cần sử dụng nước này để uống thay nước lọc hàng ngày.

Bên cạnh việc sử dụng mẹo dân gian, phụ huynh cũng có thể kết hợp chườm nóng/chườm lạnh tại nhà để cải thiện cơn đau cho trẻ, giúp bệnh nhanh chóng hồi phục.

Điều trị bệnh bằng Tây y

Điều trị viêm khớp thiếu niên theo Tây y gồm nhiều phương pháp khác nhau cụ thể như sau:

Điều trị bằng thuốc Tây

Thuốc Tây có tác dụng giảm thiểu các cơn đau nhanh chóng nên được sử dụng khá phổ biến với các loại như sau:

Thuốc điều trị viêm khớp: Sử dụng phổ biến hơn cả là Methotrexate.
Thuốc giảm đau chống viêm không steroid: Gồm các loại như Paracetamol, Aspirin, Ibuprofen, Diclofenac…
Các thuốc corticoid: Gồm các loại như Hydrocortison acetat, Methylprednisolon acetat, Tobradex.
Khi dùng thuốc Tây, người bệnh cần tuân thủ theo đúng thời gian và liều lượng sử dụng của bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp điều trị ngoại khoa

Trong trường hợp sử dụng thuốc Tây và vật lý trị liệu không mang lại hiệu quả như ý, lúc này điều trị ngoại khoa sẽ được chỉ định với các kỹ thuật thường được dùng như:

Nội soi khớp: Quá trình thực hiện sẽ làm sạch khớp và cắt bỏ màng hoạt dịch mà không làm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ.
Thay khớp nhân tạo: Trong trường hợp khớp không còn chức năng vận động, lúc này người bệnh cần tiến hành thay khớp nhân tạo.

Điều trị bệnh bằng thuốc Đông y

Các bài thuốc Đông y có khả năng trị viêm khớp thiếu niên tốt và tiết kiệm chi phí cho người bệnh. Tuy nhiên, thuốc thường hiệu quả chậm nên đòi hỏi người bệnh cần kiên trì khi thực hiện.

Bài thuốc 1: Sử dụng 16g đương quy 16g; 10g mỗi vị cẩu tích, quế chi, độc hoạt; 12g mỗi vị ngưu tất, tri mẫu; 8g mỗi vị hy thiêm và đỗ trọng, 6g phòng phong để đun trong khoảng 400ml nước sạch. Khi thuốc cạn còn một nửa, chắt ra bát và chia thành 2 – 3 phần để uống trong ngày.
Bài thuốc 2: Sử dụng 20g dây đau xương, 10g hồng tơ xanh, vương cốt đằng; 12g thạch cao, ngưu tất bắc, đỗ trọng bắc, độc hoạt; 6g hy thiêm, cẩu tích, 8g hối hạc để sắc với khoảng 400ml nước cho đến khi cạn còn nửa lượng nước. Chia thuốc thành 2 lần uống mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Bài thuốc 3: Sử dụng 20g mỗi vị bạch linh, phụ tử, thục địa, trạch tả, hoài sơn, sơn thù, nhục quế; đan bì sắc với 400ml nước cho đến khi cạn còn nửa lượng nước. Chia thành 2-3 lần uống hết trong ngày, trước khi dùng nên hâm nóng thuốc.

Viêm khớp thiếu niên nên ăn gì và không nên ăn gì?

Khi mắc bệnh, người bệnh không thể duy trì chế độ ăn như thông thường bởi điều này có thể khiến tình trạng bệnh thêm phần nặng hơn. Mỗi người nên tìm hiểu và tự xây dựng một thực đơn cho người bị đau nhức xương khớp thật khoa học. Bệnh nhân cần chú ý thay đổi chế độ ăn uống cụ thể như sau:

Một số thực phẩm nên ưu tiên sử dụng

Đối với bệnh nhân mắc viêm khớp thiếu niên cần chú ý sử dụng các thực phẩm sau đây:

Cá: Đây là nguồn cung cấp Omega 3 dồi dào giúp kích thích sự phát triển của hệ cơ xương khớp.
Rau xanh: Nên ưu tiên các loại rau chứa dịch nhờn tự nhiên như mồng tơi, đậu bắp… để làm trơn khớp, bảo vệ sụn khớp.
Đậu nành: Trong thực phẩm này chứa nhiều hoạt chất giúp kích thích sự phát triển xương khớp ở trẻ nhỏ.
Hoa quả: Người bệnh nên sử dụng nhiều trái cây mọng nước như dâu tây, mâm xôi, cam, nho,… Đây là những lựa chọn giúp tăng cường mật độ xương, làm xương trở nên chắc khỏe.

Mắc viêm khớp thiếu niên nên ăn nhiều hoa quả mọng

Một số thực phẩm không nên sử dụng

Cùng với những loại thực phẩm nên sử dụng, bố mẹ cần lưu ý không nên cho con ăn các loại thức ăn gây hại cho xương khớp như:

Các loại đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên,… có thể làm tăng phản ứng viêm của cơ thể.
Một số loại thực phẩm có lượng đường cao như bánh ngọt, kẹo… sẽ gây bào mòn xương khớp.
Các đồ uống có ga, đồ ăn nhiều muối như bim bim, đồ khô… cũng cần tránh bởi sẽ tác động làm phản ứng viêm trở nên trầm trọng hơn.

Một số lưu ý giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả

Để bảo vệ trẻ em trước bệnh viêm khớp thiếu niên, giải pháp phòng ngừa là điều giữ vai trò vô cùng quan trọng. Theo các chuyên gia xương khớp, một số yếu tố cần được chú ý gồm có.

Khuyến khích trẻ luyện tập thể thao hằng ngày với mức độ vừa phải để tránh ảnh hưởng xấu đến xương khớp. Một số bộ môn phù hợp hơn cả gồm bơi lội, chạy bộ, đánh cầu lông, đá bóng…
Trước khi luyện tập thể thao, trẻ cần chú ý khởi động bằng cách xoay các khớp cổ tay, cổ chân thật kỹ. Điều này giúp tránh được tình trạng cứng khớp hoặc chuột rút.
Thường xuyên uống đủ nước mỗi ngày với từ 1 đến 2 lít nước. Điều này giúp đảm bảo các khớp xương được bôi trơn và đàn hồi tốt.
Tuyệt đối không để trẻ mang vác nặng, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cột sống và các khớp xương.
Đưa trẻ đi khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm viêm màng bồ đào. Nếu trẻ bị viêm khớp cần thực hiện soi đáy mắt mỗi 4 tháng một lần.

Viêm khớp thiếu niên là tình trạng thường gặp ở trẻ dưới 16 tuổi, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đối với sức khỏe. Do đó, bố mẹ cần chú ý tìm hiểu nguyên nhân, nhận biết triệu chứng để phát hiện bệnh, giúp trẻ được điều trị kịp thời trong thời gian sớm nhất.

XEM THÊM:
Viêm đa khớp: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị bệnh hiệu quả

Viêm màng hoạt dịch khớp gối do đâu? Cách điều trị an toàn, hiệu quả