Lệch Đĩa Đệm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Dương Yến 2:20 Sáng , 30/05/2023

5/5 - (15 bình chọn)

Được xem là giai đoạn khởi phát của thoát vị đĩa đệm, tuy nhiên nếu không được điều trị dứt điểm, lệch đĩa đệm cũng có thể để lại những biến chứng khó lường, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và vận động của người bệnh. Để giúp người bệnh sớm nhận biết, phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh này bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những thông tin hữu ích về lệch đĩa đệm.

Lệch đĩa đệm là gì? Triệu chứng nhận biết

Bình thường đĩa đệm được nằm yên giữa hai đốt cột sống. Có tác dụng như một miếng đệm mút, giúp co giãn và hỗ trợ quá trình vận động của xương khớp. Tuy nhiên vì một lý do nào đó, đĩa đệm bị biến dạng và trượt ra khỏi vị trí ban đầu gây ra hiện tượng lệch đĩa đệm.

Cũng giống như thoát vị đĩa đệm, lệch đĩa đệm thường xảy ra ở cột sống cổ, cột sống lưng hoặc cột sống ngực. Sau khi bị chệch khỏi vị trí ban đầu, đĩa đệm sẽ chèn ép lên các dây thần kinh xung quanh, gây ra hiện tượng đau nhức dữ dội cho người bệnh. Đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, lệch đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm.

Căn bệnh này thường tập trung nhiều nhất ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Một số ít có thể xảy ra ở người trẻ, tuy nhiên trường hợp này là rất hiếm.

Thực tế các triệu chứng lệch đĩa đệm thường không rõ ràng, gần giống những cơn đau mỏi vai gáy thông thường. Chỉ đến khi nào mức độ chèn ép của các đĩa đệm trở nặng, gây đau nhức dữ dội thì người bệnh mới thực sự chú ý.

Theo các chuyên gia, lệch đĩa đệm thường gây đau âm ỉ và ngứa ran ở những vùng xương khớp bị ảnh hưởng.Tùy vào từng vị trí xảy ra bệnh mà triệu chứng và dấu hiệu nhận biết của từng người là khác nhau. Cụ thể:

Dấu hiệu lệch đĩa đệm cột sống lưng:

Người bệnh thường xuyên đau mỏi lưng, cơn đau kéo dài âm ỉ và có biển hiện gia tăng theo thời gian.
Khi bệnh tiến triển nặng, những cơn đau sẽ lan nhanh xuống phía sau đùi, mông và bắp chân ngoài.
Người bệnh gặp nhiều khó khăn trong việc di chuyển và cử động do cơ chân yếu, các ngón chân bị co quắp.
Xuất hiện triệu chứng đau nhức, tê bì chân, mỏi hông, lạnh gan bàn chân khi mới thức dậy.

Dấu hiệu lệch đĩa đệm cột sống cổ:

Đầu tiên người bệnh sẽ bị đau mỏi cổ vai gáy.
Theo thời gian mức độ và tần suất cơn đau sẽ tăng dần tùy vào mức độ tổn thương.
Cơn đau có thể lan xuống các bộ phận xung quanh như: Cánh tay, bả vai, đầu, hốc mắt,…

Những người bị lệch đĩa đệm cổ sẽ thường xuyên cảm thấy đau nhức hai bả vai

Nguyên nhân gây ra bệnh lệch đĩa đệm là gì?

Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây lệch đĩa đệm sẽ giúp việc điều trị sớm đạt được kết quả cao và phòng ngừa tối đa nguy cơ tái phát. Tuy nhiên đến nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây nên căn bệnh này.

Dưới đây là một số yếu tố tác động làm lệch và phình đĩa đệm:

Lão hóa: Theo thời gian và tuổi tác, đĩa đệm bắt đầu bị suy yếu và thoái hóa. Trở thành nguyên nhân phổ biến khiến tình trạng phình lồi đĩa đệm bùng phát.
Nhân nhầy bị khô: Việc cột sống thiếu nhân nhầy và mất nước cũng có thể khiến đĩa đệm bị trồi ra khỏi vị trí ban đầu.
Tính đàn hồi suy giảm: Nếu đĩa đệm tại các đốt cột sống bị xơ vữa, mất độ dẻo dai và chắc khỏe sẽ tạo điều kiện cho các tác nhân gây hại tấn công. Lâu ngày sẽ gây thoái hóa và lệch đĩa đệm.
Vòng sụn bị suy yếu: Khi vòng sụn bị thoái hóa, đồng nghĩa với việc đĩa đệm bị mất lớp bảo vệ bên ngoài. Vì vậy nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bộ phận này sẽ bị thoái hóa và lệch ra khỏi vị trí ban đầu.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, một số hoạt động sinh hoạt hàng ngày cũng có thể làm gia tăng áp lực lên đĩa đệm và khiến bộ phận này bị bệnh. Cụ thể:

Chấn thương: Người bệnh bị té ngã, va đập mạch sẽ khiến cột sống bị tổn thương, lâu ngày sẽ làm lệch đĩa đệm.
Tổn thương bên trong: Những tổn thương bên trong do nhiễm trùng cột sống cũng có thể khiến vòng xơ bên ngoài bị rách, làm đĩa đệm bị lệch hoặc lồi ra một phần.
Đi đứng sai tư thế: Thói quen, đi đứng, nằm ngồi sau tư thế có thể khiến cột sống bị cong vẹo, tạo áp lực làm lệch đĩa đệm.
Làm việc quá sức: Bưng bê hoặc di chuyển đồ vật nặng thường xuyên cũng có thể khiến đĩa đệm bị quá sức và chệch khỏi vị trí ban đầu sau một thời gian hao mòn.
Tăng cân: Trọng lượng cơ thể vượt mức cho phép sẽ gia tăng áp lực lên cột sống và các cơ quan nâng đỡ như đĩa đệm. Thời gian lâu dần, bộ phận này sẽ bị thoái hóa và biến dạng so với ban đầu.
Lười vận động: Lười thể dục, thể thao cũng là một trong những nguyên nhân gây lệch đĩa đệm do xương khớp thiếu chắc khỏe.
Do truyền: Các số liệu thống kê cho thấy, những gia đình có tiền sử bị thoát vị, thoái hóa cột sống hoặc các bệnh lý xương khớp khác thường có khả năng bị lệch đĩa đệm cao hơn người bình thường.

Tăng cân, béo phí là một trong những tác nhân gây ra căn bệnh xương khớp này

Các biến chứng nguy hiểm do lệch đĩa đệm cột sống

Lệch đĩa đệm nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến rất nhiều rủi ro và các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Như:

Đau thắt vùng cột sống: Tình trạng phồng lồi đĩa đệm nếu để lâu có thể dẫn đến những cơn đau dai dẳng, kéo dài. Đồng thời gia tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp và thoát vị đĩa đệm cột sống lưng.
Không làm chủ bàng quang và ruột: Đĩa đệm sau khi bị phồng lồi sẽ gây chèn ép lên toàn bộ hệ thống dây thần kinh tại bàng quang và ruột. Tình trạng này sẽ khiến người bệnh không làm chủ được các bộ phận tuyến tiết liệt, lâu ngày dẫn đến mất tự chủ đại, tiểu tiện. Đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị sớm người bệnh có thể phải tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ lớp đĩa đệm đã bị chệch ngoài.
Cơ bắp suy yếu: Mặc dù ít gặp nhưng biến chứng này cũng khá nguy hiểm. Chúng có khả năng làm mất đi sức mạnh ở chân tay và cơ bắp của người bị. Khiến quá trình vận động và làm việc gặp nhiều khó khăn.
Mất cảm giác: Tình trạng lệch đĩa đệm có thể khiến tay, chân và các bộ phận trên cơ thể người bệnh bị mất cảm giác khi tiếp xúc với vật nóng, lạnh,… Tình trạng này nếu để kéo dài có thể gây nhiều tổn thương trên cơ thể, do người bệnh không phân biệt được cảm giác đau đớn.

Lệch đĩa đệm có chữa khỏi không? Bao lâu thì hết?

Lệch đĩa đệm có chữa được không là câu hỏi của rất nhiều người bệnh. Theo các chuyên gia, tùy thuộc vị trí và mức độ tổn thương của đĩa đệm mà khả năng chữa trị và thời gian phục hồi là khác nhau. Cụ thể:

Đối với tình trạng lệch đĩa đệm nhẹ, bệnh có thể tự khỏi hoàn toàn mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp bệnh cần mất khoảng thời gian là vài tuần để cải thiện. Sau thời gian điều trị, đĩa đệm sẽ dần hồi phục chức năng, cải thiện các tổn thương và không còn đau nhức như trước.
Đối với những trường hợp bệnh nặng, thì ngoài thời gian điều trị người bệnh còn cần phải xây dựng chế độ chăm sóc và nghỉ ngơi hợp lý để hạn chế nguy cơ tái phát và các biến chứng của bệnh.
Còn với trường hợp lệch đĩa đệm mãn tính, kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như: Cứng khớp, mất khả năng vận động thì khả năng chữa trị gần như bằng không. Lúc này người bệnh phải được can thiệp bằng các phẫu thuật chuyên sâu để cải thiện khả năng di chuyển.

Tùy vào tình trạng bị bệnh mà thời gian hồi phục là khác nhau

Cách chữa lệch đĩa đệm hiệu quả, đã qua kiểm chứng

Tùy vào vị trí bị lệch đĩa đệm cũng như khả năng đáp ứng của mỗi người mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị khác nhau. Người bệnh có thể dùng thuốc Tây, các mẹo vặt dân gian, bài thuốc Đông y hoặc phương pháp phẫu thuật chuyên sâu. Tương ứng với mỗi biện pháp là những ưu, nhược điểm riêng phù hợp với từng người. Cụ thể:

Tây y chữa lệch đĩa đệm

Một số các loại thuốc giảm đau, chống viêm, giãn cơ sẽ được cân nhắc chỉ định cho người bệnh để giảm nhanh những cơn đau nhức khó chịu.

Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau thông thường, giảm đau kháng viêm, giảm đau không Steroid sẽ giúp cải thiện những cơn đau nhức từ độ nhẹ đến trung bình. Còn đối với những trường hợp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ biến chứng cao thì các loại thuốc giảm đau gây nghiện và tiêm ngoài màng cứng sẽ được chỉ định thay thế.
Thuốc giãn cơ: Ngoài thuốc giảm đau, người bệnh có thể sẽ được chỉ định thêm thuốc giãn cơ để giảm cơn co thắt do phình, lệch đĩa đệm.
Thuốc tiêm Corticoid: Thuốc tiêm Corticoid thường được chỉ định cho người bệnh khi các loại thuốc giảm đau đường uống không có tác dụng. Lúc này các bác sĩ sẽ tiêm trực tiếp Corticoid vào cơ thể để kìm chế cơn đau và kháng viêm tức thì.

Do tiềm ẩn khá nhiều tác dụng phụ đối với hệ thống tiêu hóa nhất là gan, thận, dạ dày nên khi sử dụng thuốc Tây người bệnh cần hết sức thận trọng. Tuyệt đối không tự ý tăng, giảm liều dùng hoặc sử dụng thuốc thay thế khác để điều trị.

Đông y điều trị lệch đĩa đệm

Theo Đông y, lệch đĩa đệm là do kinh mạch tắc nghẽn, khí huyết ứ trệ gây đau nhức, sưng tấy tại các khớp và cột sống. Vì vậy, để trị căn bệnh này Đông y tập trung chính vào việc giúp tán trừ phong hàn, bồi bổ khí huyết, cân bằng âm dương, phục hồi đĩa đệm.

Tùy vào từng thể bệnh như: Thận hư, thấp nhiệt, hàn thấp, phong thấp,…. mà các bài thuốc Đông y lại khác nhau. Dưới đây là một số bài thuốc phòng tà, giải nhiệt, phục hồi xương khớp mà người bệnh có thể tham khảo:

Bài thuốc 1:

Nguyên liệu:

Cam thảo, độc hoạt, xuyên ô, cát căn, ma hoàng, xích thược, quế chi mỗi vị thuốc 9g.
Tế tân 3g.
Phục linh và tầm gửi mỗi vị 12g.

Cách thực hiện:

Người bệnh đem tất cả các vị thuốc trên đi rửa sạch, sắc thành thuốc, chắt lấy nước uống.
Để đạt kết quả tốt nhất thì nên uống sau bữa ăn 30 phút, mỗi ngày uống 1 thang.

Bài thuốc 2:

Nguyên liệu:

Thạch chi 15g.
Tế tân 3g.
Cam thảo 3g.
Ngưu tất 9g.
Hương thảo 9g.
Độc hoạt 9g.
Tần giao 12g.

Cách thực hiện:

Người bệnh đem các vị thuốc trên sắc cùng 1 lít nước và sử dụng mỗi ngày 1 thang.
Duy trì thực hiện trong vòng từ 2-3 tuần để đạt kết quả tốt nhất.

Bài thuốc 3:

Nguyên liệu:

Hải phong đằng, tục đoạn, hoàng nghiệt, tần cửu, rễ cỏ xước, câu kỳ: 9g.
Thục địa: 12g.
Ý dĩa: 30g.

Cách thực hiện:

Sau khi làm sạch, các nguyên liệu trên sẽ được cho vào ấm sắc với nước khoảng 30 phút.
Sau đó, chắt nước thuốc uống sau bữa ăn chính, mỗi ngày uống 3 lần.

Các bài thuốc trên đều rất an toàn, lành tính. Tuy nhiên để hạn chế những rủi ro có thể xảy ra, người bệnh vẫn nên thăm khám và tuân thủ theo đúng quy định của các thầy thuốc Đông y.

Chữa bệnh bằng mẹo dân gian

Ở giai đoạn mới khởi phát người bệnh có thể áp dụng một số mẹo vặt tại nhà để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng. Các mẹo vặt này tương đối lành tính, lại tiết kiệm được thời gian và chi phí nên rất được nhiều người áp dụng.

Một số mẹo vặt chữa lệch đĩa đệm được lưu truyền rộng rãi trong dân gian gồm:

Sử dụng lá lốt: Lá lốt là một trong những vị thuốc quen thuộc giúp điều trị hiệu quả các bệnh về xương khớp, trong đó có lệch đĩa đệm. Để thực hiện cách làm này, người bệnh chỉ cần chuẩn bị một ít lá lốt tươi đem rang với muối biển. Sau đó, sử dụng hỗn hợp này đắp hoặc chườm trực tiếp lên vùng đau nhức, kết hợp với xoa bóp nhẹ nhàng. Thực hiện liên tục từ 2-3 lần để tình trạng bệnh cải thiện tốt nhất.
Cỏ xước: Với hàm lượng chất giảm đau saponin dồi dào, cỏ xước có tác dụng chống viêm, giảm sưng đỏ và đau nhức ở vùng cơ và xương khớp rất tốt. Người bệnh chỉ cần lấy một ít cỏ xước, đem đi rửa sạch rồi cho vào ấm sắc cùng một ít nước. Khi nước thuốc trong ấm cạn còn khoảng ½ nước nước ban đầu thì tắt bếp, chia thuốc thành 3 phần, uống hết trong ngày.
Đu đủ xanh: Không chỉ là loại quả chứa nhiều dinh dưỡng, đu đủ xanh còn là một vị thuốc chữa lệch đĩa đệm rất hiệu quả, được y học chứng nhận. Để thực hiện cách làm này, người bệnh chỉ cần lấy 1 quả đu đủ xanh, cạo bỏ vỏ ngoài, giữa nguyên phần hạt. Cho rượu nếp vào trong đu đủ rồi, đem đi hấp cách thủy khoảng 20 phút. Khi đu đủ chín, thì lấy ra dằm nhuyễn, đắp lên vùng tổn thương, kết hợp với massage nhẹ nhàng để giảm đau nhức.

Các bài thuốc dân gian này chỉ có tác dụng hỗ trợ cải thiện với những trường hợp đau nhức thông thường. Trong trường hợp xuất hiện cơn đau nhức dữ dội kèm theo triệu chứng co quắp, cứng cơ,… người bệnh nên trực tiếp đi thăm khám và điều trị y khoa kịp thời.

Các bài thuốc lệch đĩa đệm dân gian được áp dụng nhiều hiện nay

Vật lý trị liệu

Để rút ngắn thời gian điều trị, ngoài việc sử dụng thuốc Tây các bác sĩ sẽ chỉ định và hướng dẫn thêm cho người bệnh một số bài tập vật lý trị liệu. Mục đích của phương pháp này là giúp giãn cơ, giảm đau và tăng sự linh hoạt cho xương khớp.

Dưới đây là một số bài tập vật lý trị liệu mà người bệnh có thể tham khảo, áp dụng.

Trị liệu thần kinh cột sống: Đây là phương pháp điều trị lệch đĩa đệm không xâm lấn với nguyên lý chính là khôi phục sự cân bằng trong cơ thể. Khi đó, các bệnh nhân sẽ được bác sĩ chuyên khoa tiến hành nắn chỉnh đĩa đệm, cải thiện cấu trúc hư tổn, không gây nguy hại cho sức khỏe.
Bài tập trị liệu: Một số bài tập trị liệu cho cột sống thắt lưng như: Bơi lội, đạp xe, chạy bộ sẽ được hướng dẫn cho người bệnh để tăng cường sức khỏe từ bên trong. Với sự hướng dẫn của các chuyên gia, người bệnh sẽ dần hồi phục các vấn đề về đĩa đệm, cột sống, cải thiện khả năng di chuyển và vận động. Ngoài tác dụng khôi phục tổn thương, các bài tập này cũng giúp làm dịu cơn đau, giảm sưng viêm rất tốt.

Phẫu thuật

Đối với những trường hợp khẩn cấp, khi cơn đau trở nên quá dữ dội và kèm theo nguy cơ biến chứng bại liệt, các bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định phẫu thuật lệch đĩa đệm.

Mục tiêu của phương pháp này là giải phóng các rễ thần kinh khỏi sự chèn ép của đĩa đệm bị hư tổn. Từ đó giúp giảm đau và phục hồi khả năng vận động cho người bệnh. Một số phương pháp phẫu thuật lệch đĩa đệm thông dụng hiện nay là:

Phẫu thuật Laminectomy: Là một trong những phương pháp mổ thoát vị đĩa đệm được nhiều người áp dụng nhất hiện nay. Theo đó ở phương pháp này, các bác sĩ sẽ tiến hành tạo một lối mở trong Lamina của đốt sống để đưa dụng cụ phẫu thuật vào trong. Sau đó từ từ loại bỏ phần đĩa đệm bị lệch. Cách làm này sẽ giúp giải tỏa lực nén của đĩa đệm lên tủy sống và dây thần kinh xung quanh.
Giải nén Transthoracic: Phương pháp này thường được chỉ định cho những người bị lệch đĩa đệm ở cột sống ngực. Các bác sĩ sẽ thông qua lỗ nhỏ phía trên ngực và tiến hành giải nén phần đĩa đệm đang tổn thương.

Bị lệch đĩa đệm thì ăn gì, kiêng gì?

Ăn gì, kiêng gì khi bị lệch đĩa đệm cũng là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Bởi chế độ dinh dưỡng hợp lý không những giúp tăng cường sức khỏe mà còn hỗ trợ cải thiện bệnh lý nhanh chóng.

Một số loại thực phẩm nên tăng cường bổ sung và hạn chế cho người bệnh lệch đĩa đệm gồm:

Nên ăn

Người bệnh cần tăng cường bổ sung các loại thực phẩm chứa hàm lượng canxi cao như: Sữa bò, rong biển, tôm tép,… để giúp xương luôn chắc khỏe, hạn chế nguy cơ thoái hóa.
Những thực phẩm giàu Protein như thịt lợn, gia cầm, cá biến cũng rất cần thiết cho quá trình làm lành và phục hồi tổn thương xương khớp.
Đồ ăn giàu chất xơ như tôm, cà chua, rau xanh cũng là những thực phẩm mà người lệch đĩa đệm không nên bỏ qua. Bởi khả năng giảm áp lực cho hệ xương khớp rất tốt.
Ngoài ra những thực phẩm giàu Acid Omega -3 trong cá hồi, hạt óc chó, súp lơ xanh cũng rất cần thiết cho quá trình điều trị lệch đĩa đệm. Bởi tác dụng tăng độ bền và kích thích sản sinh Collagen hiệu quả.

Nên hạn chế

Người bệnh lệch đĩa đệm tuyệt đối hạn chế những thực phẩm đông lạnh, có tính hàn như: Hải sản, ngan, vịt,… Bởi chúng có thể khiến cơn đau và triệu chứng viêm nhiễm trầm trọng.
Tuyệt đối kiêng rau ngót, măng chua,… đây đều là thực phẩm không tốt cho quá trình hồi phục của xương khớp.
Ngoài ra, người bệnh cũng nên hạn chế sử dụng rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích trong quá trình điều trị bệnh.

Cách phòng ngừa bệnh hiệu quả

Phòng ngừa sớm là một trong những cách giúp người bệnh tránh được những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Dưới đây là một số cách phòng ngừa lệch đĩa đệm tốt nhất hiện nay.

Hạn chế bưng bê, khuân vác hoặc di chuyển đồ vật quá nặng, làm tổn thương cột sống và đĩa đệm.
Ăn uống khoa học, hợp lý để kiểm soát trọng lượng cơ thể tốt nhất, tránh tăng cân đột ngột.
Đối với những công việc phải ngồi nhiều, người bệnh nên chủ động di chuyển và thư giãn cột sống sau một thời gian ngồi im.
Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường tại cột sống và vùng thắt lưng người bệnh cần chủ động đến gặp bác sĩ để được kiểm tra kịp thời.
Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ cũng là cách sàng lọc và phát hiện bệnh sớm.
Chủ động xây dựng chế độ thể dục thể thao hàng ngày với những bài tập đơn giản, nhẹ nhàng, phù hợp với thể trạng từng người.

Lệch đĩa đệm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống và nhiều căn bệnh xương khớp nguy hiểm khác. Do đó nếu thấy cơ thể có những triệu chứng nghi ngờ của bệnh, cần chủ động đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị sớm.