Thoái Hóa Khớp Chân: Nguyên Nhân Và Biến Chứng Chớ Xem Thường

Dương Yến 3:00 Chiều , 30/05/2023

5/5 - (1 bình chọn)

Thoái hóa khớp chân hay khớp cổ chân là bệnh lý phổ biến về xương khớp. Căn bệnh này gây ra đau nhức và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh thoái hóa khớp chân và cách điều trị hiệu quả.

Thoái hóa khớp cổ chân là gì? Có nguy hiểm không?

Thoái hóa khớp chân hay khớp cổ chân là hiện tượng bệnh lý xảy ra do phần đệm sụn khớp ở phần cổ chân bị tổn thương làm cho sụn khớp bị mất cân bằng, ảnh hưởng đến quá trình tái tạo xương, từ đó dẫn đến suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp.

Thoái hóa khớp khiến cho số lượng dịch khớp bị giảm đi, khớp bị khô cứng và đau nhức. Căn bệnh này còn được sử dụng bằng các tên gọi khác là thoái hóa khớp mắt cá chân hay tên gọi quen thuộc hơn là thoái hóa khớp bàn chân.

Khớp cổ chân được cấu tạo bởi 3 bộ phận bao gồm xương bàn chân, xương gót chân và đầu dưới của xương ống chân. Trên đầu xương được bao phủ bởi các mô sụn trắng có trách nhiệm ổn định khớp và giảm ma sát mỗi khi vận động.

Bệnh lý này xảy ra ở mọi đối tượng nhưng độ tuổi trung niên từ 40 tuổi trở đi là chủ yếu. Hiện nay, căn bệnh thoái hóa khớp chân đang dẫn có xu hướng trẻ hóa do tác động của công việc và cuộc sống, người 30 tuổi đã có nguy cơ mắc bệnh này.

Ở giai đoạn đầu, người bệnh chỉ cảm thấy những cơn đau nhức nhẹ mỗi khi của động hoặc có hiện tượng sưng tấy làm cuộc sống bị ảnh hưởng.

Nếu không được phát hiện sớm và có biện pháp điều trị thích hợp, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn nặng hơn. Lúc này, mức độ đau và cường độ nhiều hơn, cứng khớp chân, về lâu về dài gây ra hiện tượng teo cơ, biến dạng khớp, thậm chí có thể gây tàn phế suốt đời, chất lượng cuộc sống người bệnh giảm đi đáng kể.

Dấu hiệu nhận biết bệnh thoái hóa khớp chân?

Thoái hóa khớp chân chủ yếu xảy ra ở vị trí cổ chân, do đây là bộ phận quan trọng trong cơ thể, có vai trò gánh vác toàn bộ trọng lượng của cơ thể. Khi vận động quá mạnh và sử dụng khớp chân nhiều khiến cho phần khớp ở cổ chân bị viêm sưng.

Để nhận biết bản thân có đang mắc bệnh thoái hóa khớp chân hay không, người bệnh cần lưu ý những dấu hiệu cảnh báo sau:

Đau ở khớp cổ chân và mắt cá chân: Người bệnh sẽ có dấu hiệu đau nhức ở phía sau bàn chân. Các cơn đau thường diễn ra với cường độ cao liên tục. Cơn đau diễn ra đột ngột và thường xảy ra mỗi khi người bệnh cử động hoặc chơi thể thao. Khi nghỉ ngơi, chườm đá, massage các triệu chứng sẽ thuyên giảm.
Mắt cá chân bị sưng: Khi vận động hoặc đi lại nhiều khiến phần sụn khớp ở cổ chân dần bị bào mòn, gây kích ứng lên phấn mắt cá chân. Từ đó phần mắt cá chân sẽ bị sưng và có hiện tượng đau nhức, không cử động, gây mất ngủ.
Phát ra tiếng kêu khi vận động: Trong quá trình vận động hoặc đi lại, người bệnh sẽ thấy khớp chân phát ra âm thanh lạo xạo hoặc lắc rắc.
Sưng tấy: Khi chạm vào khớp cổ chân có cảm giác nóng rát và đỏ lên ở bị trí đau.
Cứng khớp: Hiện tượng này thường xảy ra vào buổi sáng khi mới thức dậy. và thường khiến cho người bệnh có cảm giác đau nhức làm ảnh hưởng đến quá trình di chuyển và vận động. Cứng khớp cũng có thể xảy ra bất chợt ở các thời điểm khác trong ngày.
Một số triệu chứng khác: Ngoài các triệu chứng bệnh trên, người bệnh thoái hóa khớp chân còn thường có thêm các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, căng thẳng, lười vận động,…

Bệnh thoái hóa khớp tay hay chân tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng cũng khiến phát sinh những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Biến chứng xảy ra không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bệnh nhân và người thân.

Các biến chứng bệnh thoái hóa khớp chân gây ra:

Hình thành gai xương: Khi sụn khớp bị mất đi do thoái hóa, phần đầu xương dưới sụn sẽ bị lộ ra, hình thành các gai xương chèn ép lên các dây thần kinh và hệ cơ xung quanh.
Biến dạng khớp chân, trật khớp khiến dáng đi trở nên bất thường
Teo cơ, tàn phế chi dưới: Bệnh để lâu ngày không được điều trị sẽ có thể gây teo cơ, mức độ nặng hơn có thể gây tàn phế, liệt chi dưới, mất khả năng vận động.

Nguyên nhân gây bệnh thoái hóa khớp chân

Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh thoái hóa khớp chân, từ các yếu tố bên trong đến các yếu tố bên ngoài tác động, có thể kể đến như:

Quá trình lão hóa: Tuổi càng cao khiến cho tốc độ lão hóa diễn ra càng nhanh hơn, làm tăng tỷ lệ thoái hóa khớp cổ chân. Đối tượng trung niên và người cao tuổi thường có nguy cơ mắc bệnh cao. Phần sụn khớp không được hồi phục dẫn đến tình trạng đau nhức và thoái hóa.
Chấn thương: Trong quá trình làm việc và hoạt động, phần xương ở cổ chân và bàn chân bị những chấn thương như trật khớp, bong gân làm cho chức năng sụn không thể tái tạo và phục hồi. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến thoái hóa khớp.
Thừa cân, béo phì: Không kiểm soát được trọng lượng cơ thể khiến bàn chân phải chịu áp lực trực tiếp mỗi khi vận động và di chuyển. Đây là tác nhân gây ra bệnh viêm khớp cổ chân
Người mắc các bệnh lý về xương khớp: Các bệnh lý liên quan đến khớp sẽ đẩy nhanh quá trình biến chứng bệnh như: bệnh gout, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp nhiễm khuẩn,…
Các thói quen xấu: Ngày nay bệnh thoái hóa khớp đang có xu hướng trẻ hóa bởi những người trẻ hiện nay thường có một số thói quen như không vận động, làm việc lâu tại một chỗ khiến cho khớp xương bị ảnh hưởng, chất dịch nhầy ở sụn khớp điều tiết kém đi, quá trình vận động khó khăn hơn.
Ngoài ra còn một số các nguyên nhân khác như di truyền, giới tính, khiếm khuyết ở phần cổ chân, bàn chân,…

Các phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp cổ chân

Trước khi thực hiện các xét nghiệm cơ bản, các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán lâm sàng thông qua tiền sử bệnh lý, mức độ đau nhức để đưa ra sơ lược nguyên nhân bệnh.

Sau đó, người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu làm các bài kiểm tra thể chất để quan sát được chuyển động của bệnh nhân ở khớp chân. Từ đó đánh giá được lực của khớp chân và khớp lân cận, mức độ liên kết của xương.

Nếu chưa đủ căn cứ để kết luận, bác sĩ sẽ làm thêm các xét nghiệm cận lâm sàng để quan sát rõ hơn hình ảnh khớp bên trong như:

Chụp X – quang: Hình ảnh chụp X – quang giúp bác sĩ nhìn rõ được mức độ tổn thương ở chân, ước tính số lượng sụn bị thương. Ngoài ra, xét nghiệm này cần phản ánh được tình trạng khớp bị sai lệch hoặc hẹp không gian khớp diễn ra ở mức nào.
Chụp cộng hưởng từ MRI và chụp CT: Hai xét nghiệm này sẽ cho ra những hình ảnh rõ hơn về mức độ bệnh qua những lát cắt mỏng hơn. Từ đó làm căn cứ để đánh giá mức độ thoái hóa khớp chân.

Phương pháp điều trị thoái hóa khớp chân hiệu quả

Nếu ở vị trí cổ chân, bàn chân xuất hiện những cơn đau nhức bất thường, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế để được khám chẩn đoán bệnh.

Dựa vào những biểu hiện và những chẩn đoán thông qua xét nghiệm, người mắc thoái hóa khớp chân sẽ được bác sĩ hướng dẫn điều trị bằng các phương pháp khác nhau. Dưới đây là một số cách điều trị thoái hóa khớp cổ chân được cho là hữu hiệu nhất:

Điều trị bằng Thuốc Tây

Thuốc Tây có tác dụng hiệu quả trong điều trị các triệu chứng bệnh ở mức độ nhẹ đến trung bình. Các bác sĩ thường kê trong đơn thuốc của người thoái hóa khớp chân những loại thuốc sau:

Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol
Thuốc kháng viêm: Meloxicam, Diclofenac, Coxib giúp giảm sưng, kháng viêm
Thuốc giãn cơ: Myonal, Mydocalm giúp giảm đau, giảm co cứng khớp
Thuốc tiêm: Corticoid và Hyaluronic acid vào ổ khớp sụn
Thực phẩm chức năng: Peptan, Chondroitin, Glucosamine,…
Các loại thuốc bôi, thuốc xịt, miếng dán: Các loại thuốc này sử dụng trực tiếp lên vùng da khớp cổ chân và bàn chân. Một số loại thuốc điều trị tại chỗ người bệnh không cần kê đơn cũng có thể sử dụng ngoại trừ thuốc chống viêm không steroid.

Thuốc điều trị thoái hóa khớp có tác dụng giảm các cơn đau nhức nhanh chóng. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng cần phải chú ý để tránh các tác dụng phụ không mong muốn xảy ra.

Sử dụng các mẹo dân gian

Các bài thuốc dân gian đều có thành phần chính là những nguyên liệu tự nhiên nên tương đối lành tính mà không gây ra tác dụng phụ.

Các mẹo dân gian chữa thoái hóa khớp chân hiệu quả như:

Lá lốt: Sử dụng 20 gram lá lốt tươi rửa sạch sắc cùng 500ml nước, dùng nửa chén sau bữa tối
Lá mơ: Lấy 30 gram lá mơ sắc cùng 2 bát nước và 1 lát gừng thái mỏng. Có thể uống hoặc thoa lên vị trí khớp cổ chân bị sưng.
Rượu hạt mè: Lấy khoảng 50 gram hạt mè đi sao vàng hoặc giã nguyễn. Sau đó đổ với 1 lít rượu trắng vào ngâm cùng phần hạt mà đã rang. Ngâm trong 10 ngày có thể sử dụng được bằng cách uống trực tiếp hoặc thoa lên vị trí tổn thương.
Bột quế và mật ong: Người bệnh trộn hỗn hợp bột quế và mật ong nguyên chất theo tỷ lệ 1:1, sau đó đổ thêm 1 ít nước ấm để tạo thành hỗn hợp sệt. Chia làm 2 lần uống trong ngày vào buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ để có được hiệu quả.
Vỏ sầu riêng: Vỏ sầu riêng có tác dụng rất tốt trong điều trị thoái hóa khớp chân. Người bệnh đem phơi khô vỏ sầu riêng sau đó sắc với 1 lít nước dùng trong ngày. Kiên trì sử dụng 1 tháng để nhận thấy những chuyển biến rõ rệt
Rượu và tỏi trắng: Tỏi trắng bóc vỏ, giã nhuyễn. Cho 100ml rượu ngâm cùng trong 7 – 10 ngày.

XEM THÊM: Thoái hóa khớp háng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Vật lý trị liệu và sử dụng các thiết bị hỗ trợ

Vật lý trị liệu giúp cải thiện chức năng và làm chậm sự phát triển của bệnh. Một số biện pháp vật lý trị liệu thường được bác sĩ sử dụng:

Bài tập tác động đến khớp chân
Massage trị liệu
Nhiệt trị liệu, điện trị liệu và siêu âm trị liệu

Các thiết bị hỗ trợ giúp giảm áp lực và chèn ép lên khớp cổ chân và bàn chân. Bác sĩ lựa chọn thiết bị phù hợp với tình trạng tổn thương khớp của người bệnh.

Gậy: Gậy giúp giảm trọng lượng cơ thể khi di chuyển để hạn chế chèn ép lên khớp bị thoái hóa.
Nẹp: Nẹp khớp cổ chân để làm giảm áp lực lên phần khớp
Chỉnh hình: Nếu khớp cổ chân có hiện tượng sai lệch, bác sĩ sẽ nắn chỉnh để đưa khớp về trạng thái ban đầu.

Phẫu thuật thoái hóa khớp chân

Phẫu thuật là phương pháp được bác sĩ chỉ định tiến hàng với những trường hợp bệnh nhân nặng, sử dụng thuốc hay các biện pháp khác không còn có tác dụng.

Tuy nhiên, tiến hành phẫu thuật tốn rất nhiều chi phí và những rủi ro khi thực hiện nên người bệnh cần cân nhắc và tìm hiểu kỹ.

Dưới đây là một số thủ thuật phẫu thuật chữa thoái hóa khớp chân được bác sĩ áp dụng:

Thay thế khớp: Phẫu thuật này áp dụng trên các phần sụn và xương bị hư hỏng hoàn toàn. Bác sĩ sử dụng sụn nhân tạo để thay thế cơ quan hư tổn, có thể là một phần hoặc toàn bộ khớp tùy vào mức độ hư tổn của bệnh nhân.
Tái tạo bề mặt sụn: Phương pháp phẫu thuật này thực hiện giúp làm nhẵn sụn và loại bỏ các phần gai xương bị nhô ra gây đau nhức ở khớp cổ chân.
Sử dụng thiết bị hỗ trợ: Bác sĩ chuyên khoa chỉ định sử dụng thiết bị giúp ổn định không gian khớp để người bệnh di chuyển và vận động dễ dàng hơn. Sau một thời gian thiết bị này sẽ được gỡ bỏ (thường là 3 tháng).

Bài tập hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp chân

Để hỗ trợ phục hồi khớp chân, người bệnh có thể kết hợp thực hiện 3 động tác dưới đây để giúp gân cốt được thư giãn:

Bài tập quay cổ chân: Người bệnh nằm ngửa, bác sĩ một tay giữ gót chân, một tay nắm phía đầu bàn chân. Sau đó quay cổ chân người bệnh từ 2 – 3 lần, từ từ đẩy bàn chân vào ống chân. Duỗi bàn chân đến cực độ. Thực hiện tương tự bên chân còn lại.
Lắc cổ chân: Người trợ giúp hai tay ôm cổ chân người bệnh, ngón cái để lên mắt cá chân trong má phía bên ngoài. Sau đó dùng gốc bàn tay đẩy gót chân vào bên trong và ra ngoài từ 2 – 3 lần.
Kéo dãn cổ chân: Người bệnh nằm thẳng, người trợ giúp một tay giữ phần gót chân, một tay nắm bàn chân. Dùng một lực vừa đủ để kéo cổ chân dãn ra sau. Thực hiện 2 – 3 lần sau đó đổi bên chân còn lại.

Các lưu ý để phòng bệnh thoái hóa khớp cổ chân, bàn chân

Ngoài việc thực hiện đều đặn các phương pháp điều trị thoái hóa khớp trên, người bệnh cần lưu ý trong chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng như sau:

Không mang vác nặng hoặc làm việc quá sức khiến khớp chân phải chịu tác động lớn.
Duy trì mức cân nặng ổn định với trọng lượng cơ thể
Tập luyện các bộ môn ít làm tác động đến khớp cổ chân như bơi lội, yoga. Tránh đi bộ, chạy bộ, đạp xe vì cần phải sử dụng cổ chân là chủ yếu.
Chọn giày dép với kích cỡ phù hợp, hạn chế đi giày cao gót đối với nữ hoặc đi dép quá cứng gây tổn thương khớp chân
Ngâm chân với nước ấm hoặc chườm ấm kết hợp với massage nhẹ nhàng.
Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho bệnh thoái hóa khớp như canxi, vitamin, omega-3,…
Không thức khuya và sử dụng các chất kích thích.

Thoái hóa khớp chân là căn bệnh không gây nguy hiểm nhất thời nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh. Do đó nếu có triệu chứng bất thường người bệnh cần nhanh chóng thăm khám để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, từ đó tránh được nguy cơ mắc bệnh sau này.

ĐỪNG BỎ QUA:
Tổng hợp các bài tập vật lý trị liệu cho khớp gối đơn giản, hiệu quả nhất
Điều trị thoái hóa khớp gối như thế nào hiệu quả? Bác sĩ tư vấn